Tảng sáng, tôi tớ làm ở nhà bếp lại lục tục kéo nhau nổi lửa chuẩn bị bữa sáng cho các chủ nhân trong phủ. Gian bếp quanh năm ám mùi khói cùng cái nóng phả ra từ bếp củi khiến ai nấy đều khó chịu, mà khổ nỗi hễ người ngợm mệt mỏi thì tính tình cũng gắt gỏng cáu kỉnh theo.

"Thằng Khoai mày lại chui vào cái xó xỉnh nào rồi có vác xác ra đây nhanh lên không thì bảo!" - Người đàn ông vừa quát vừa cầm con dao phay chặt xuống khúc cá đặt trên thớt. Hắn chặt mạnh đến nỗi sau khi lưỡi dao sắc bén cắt qua khúc cá liền ghim thẳng vào mặt thớt. Rõ ràng chặt một khúc cá chẳng tốn nhiều sức đến vậy, có chăng là đang giận cá chém thớt thôi!

Thằng bé Khoai vốn đã cầm chổi định quét dọn khoảng sân trước nhà bếp nghe tiếng quát vội vàng buông chổi xuống, ba chân bốn cẳng cắm đầu chạy đến chỗ người đàn ông.

"Dạ em đây ạ, em vừa định đi quét sân."

Khoai đáp, nửa câu sau bị tiếng băm chặt trong nhà bếp át đi, cũng chẳng rõ người đàn ông có nghe thấy không chỉ thấy hắn hằn học quát.

"Lấy thức ăn trên bàn đặt vào mâm rồi bê đến chỗ cậu cả ngay cho tao, nhanh cái chân lên!"

"Nhưng..." - Đối diện với ánh mắt hung dữ của người đàn ông Khoai sợ rụt cả cổ, mãi mới dám lắp bắp nói tiếp. - "Nhưng em còn phải quét hết các sân nữa, nếu... nếu đưa cơm sẽ không kịp mất."

Rồi nó len lén nhìn về phía cửa sổ đang mở toang, ấy là nơi đón gió nên mát nhất trong bếp, đám thiếu niên túm năm tụm ba ở đó phe phẩy quạt mo, trông chúng nó nhàn rỗi lắm, nhà rỗi đến nỗi chốc chốc lại có kẻ buồn chán há mồm ngáp to.

"Á à cái thằng này giỏi nhỉ, người lớn nói một câu mày cãi lại mười câu. Ai dạy mày cái thói mất dạy ấy hả?" - Dứt lời người đàn ông cốc mạnh lên đầu Khoai một cái đau điếng.

Thế là chuyện mang cơm sang chỗ Hạc ở nghiễm nhiên vẫn rơi lên đầu thằng bé Khoai.

Khi nó bưng mâm cơm đi qua chỗ đám thiếu niên đang hóng gió chợt nghe phong thanh có kẻ giễu cợt nó nói lắm làm chi để mỏi mồm mà còn bị ăn đánh, rồi cả đám bọn chúng phá lên cười hô hố với nhau.

Khoai cúi đầu, rảo bước nhanh cứ như trốn chạy vậy. Tuy bọn chúng nói khó nghe nhưng nó biết chúng nói không sai, nó không nên cãi cọ với tôi tớ trong cái phủ này. Xét về tuổi tác nó nhỏ nhất trong phường tôi tớ, xét về xuất thân thì nó thuộc dạng thấp kém nhất trong phủ. Xét về mặt nào Khoai cũng là kẻ thấp cổ bé họng.

Tuy nói gia nhân trong phủ đều là phận tôi tớ theo hầu hạ người khác, nhưng thật ra lại chia thành năm bảy kiểu tôi tớ cao thấp khác nhau.

Hơn một nửa số gia nhân trong phủ là tôi tớ làm theo thời hạn, những người đó có thể là dân đen xuất thân trong nhà nông, nhà làm nghề thủ công hoặc cũng có người gia cảnh có chút của ăn của để. Những người này thường sẽ lo liệu các việc lặt vặt, số ít được chọn theo hầu chủ nhân thì ví giống như một bước lên mây cũng chẳng quá. Bởi hết thời hạn làm công là được đủng đỉnh xách một đống tiền về nhà, mà người nào may mắn gặp được chủ nhân trọng tình nghĩa thì sau có khi còn nhờ vả được chút đỉnh.

Tiếp đến là gia nhân xuất thân nô lệ nhưng theo hầu hạ chủ nhân lâu năm như Hương - người hầu của bà cả chẳng hạn. Những người này tuy xuất thân thấp kém nhưng ở đời "đánh chó phải ngó mặt chủ", có cái ô che trên đầu to như thế bọn họ chưa nạt nộ người khác là may chứ ai dám động vào họ.

Cuối cùng là những kẻ như Khoai - xuất thân nô lệ nhưng không được theo hầu chủ nhân nào, chỉ là chân chạy vặt đến tôi tớ khác cũng có thể sai bảo.

Đời là vậy, xuất thân chênh nhau dù chỉ nhỏ như cái móng tay thôi cũng có thể quyết định xem mi là kẻ mạt sát người khác hay là người khác mạt sát mi.

"Kìa cẩn thận!" - Thình lình một tiếng hô hốt hoảng vút lên lôi Khoai ra khỏi mớ suy nghĩ rối như tơ vò.

Nó giật mình vội dừng chân nhưng muộn rồi, ngay khi tiếng hô vang lên cũng là lúc chân trái Khoai vấp phải mảnh sân bị gồ lên, cả người nó mất đà vồ về phía trước, theo đó cả người cả mâm cơm cầm trên tay đổ rầm xuống sân.

Có tiếng bước chân vội vàng chạy đến, một bàn tay rắn rỏi đỡ lấy cánh tay Khoai kéo nó đứng dậy.

"Đứng lên đi đã, có làm sao không?"

Lúc này Khoai mới hoàn hồn ngẩng đầu nhìn người vừa lên tiếng, thì ra là Thiên!

Thấy thằng bé cứ ngơ ra chẳng nói năng gì chàng đâm lo, chỉ sợ lúc ngã đầu va xuống sân thì hỏng bét, chàng vội hỏi lại.

"Thế người ngợm có đau chỗ nào không?"

"Dạ không." - Khoai đáp, vừa thấy đống hỗn độn trên sân ngay lập tức mặt mũi nó tái mét, không kìm được khóc nấc lên lắp bắp nói. - "Cơm đưa cho cậu cả..."

Thiên cũng nhìn theo ánh mắt nó, cơm canh rồi thì bát đĩa vỡ sạch không còn cái nào nguyên vẹn đến cả mâm đồng cũng bị méo một góc. Chàng thầm than.

"Thôi xong thế này thì hỏng bét rồi!" - Song chàng vẫn nhẹ nhàng vỗ vai nó dịu giọng an ủi. - "Chuyện đâu khác có đó, em cứ đứng yên đấy để anh dọn đống mảnh vỡ này đã, để đây nhỡ ai dẫm phải thì tội ra."

Thiên ngồi xổm dọn đống bát đĩa vỡ với thức ăn vào mâm. Vừa làm chàng vừa tò mò hỏi Khoai.

"Việc mang cơm đến nhà phụ là của anh với Lúa cơ mà, sao hôm nay em lại làm?"

Khoai quệt nước mắt vào cánh tay áo, nó sụt sịt đáp.

"Mọi người bảo anh Lúa xin về mấy ngày cậu cả lo anh làm nhiều việc quá nên có lệnh từ nay đến lúc anh Lúa về nhà bếp sẽ cử người bưng cơm đến nhà phụ." - Khoai vẫn còn là đứa trẻ nó không biết che giấu sắc mặt, giận dữ tủi thân đều hiển hiện trên mặt. - "Hôm nay mọi người sai em bưng cơm sang đây."



Dù Khoai là chân chạy vặt trong phủ nhưng việc của nó không liên quan gì đến nhà bếp, giờ lại bị sai mang cơm sang đây xem ra đám người bên đấy bắt nạt nó rồi.

Thu dọn xong đống đổ vỡ Thiên quay sang hỏi thằng bé.

"Em nghĩ xem giờ nên làm gì đây?"

Lời nói này của Thiên không mang ý than vãn hay trách móc, chỉ đơn thuần để hỏi ý kiến của Khoai.

"Em... em..." - Thằng bé cúi đầu lúng túng siết chặt tay, lí nhí đáp. - "Em không biết nữa."

Vừa mới phạm lỗi đầu óc cuống lên không nghĩ được gì cũng phải, huống chi Khoai vẫn là trẻ con chưa biết tính toán trước sau. Thiên vỗ vai Khoai, chàng lặng yên chờ đến khi nó bình tĩnh lại mới lên tiếng.

"Anh biết em không cố ý làm đổ mâm cơm có điều nếu cậu cả hỏi đến thì ai là người có lỗi?"

Lại tiếp tục là một câu hỏi, nhưng câu hỏi lần này chẳng rộng đến nỗi Khoai không trả lời được như câu trước nữa, bởi đáp án hiển hiện ngay trước mắt nó rồi.

Nó ngẩng đầu nhìn Thiên, lí nhí trả lời.

"Là lỗi của em ạ."

Dù vô tình hay cố ý thì quả thật người đánh đổ mâm cơm là Khoai, chung quy việc này là lỗi của nó.

"Vậy em sai thì em sẽ phải làm gì nhỉ?"

Ngẫm nghĩ một lúc, Khoai đáp, giọng đã bớt rụt rè nhưng có vẻ không chắc chắn.

"Làm sai thì phải nhận lỗi ạ."

"Đúng rồi, làm sai thì phải biết nhận lỗi." - Thiên đứng lên, chàng bưng mâm đồng đựng toàn vụn bát đĩa vỡ với đồ ăn đã bẩn, nói. - "Đi thôi nào, anh với em đi đổ đống này rồi đến nhận lỗi với cậu cả."

Vừa nghe đến nhận lỗi với Hạc là Khoai run lên bần bật, dẫu sao chủ nhân trong phủ cũng "nắm quyền sinh quyền sát" trong tay, chỉ một câu nói thôi cũng khiến nó dở sống dở chết.

Khoai lắc đầu, hai tay lại siết chặt vạy áo.

"Nhưng em sợ..."

"Cậu cả không phải người khó tính em biết hối lỗi cậu sẽ không trách phạt em đâu." - Thiên dịu giọng an ủi. - "Đừng lo, anh sẽ nói giúp em."

Từng có nhiều người bảo với Khoai rằng sẽ nói giúp nó, sẽ làm giúp nó, nhưng cuối cùng chỉ toàn nói để đấy chứ chẳng ai làm như những gì đã nói. Bị lừa một lần, hai lần rồi ba lần Khoai cũng hiểu, à thì ra họ nói vậy cho xong chuyện để khỏi phải nghe nó than thở thôi.

Có điều giọng điệu chắc chắn và nghiêm túc của Thiên khiến nó cảm thấy chàng sẽ không nói dối như những người kia đâu, chàng sẽ giúp nó đấy.

Vậy nó có nên tin chàng không đây?

Lông mày của Khoai nhíu chặt, hai bàn tay siết chặt vạt áo dần thả lỏng, nó nhìn bóng lưng rắn rỏi của Thiên. Một cái chớp mắt trôi qua, Khoai cắn răng gom hết quyết tâm vội chạy theo chàng.

* * *

Khoai len lén nhìn hai thiếu niên trước mặt, Thiên đang thuật lại đầu đuôi việc nó đánh đổ mâm cơm còn Hạc ngồi đó chẳng nói năng gì, trông sắc mặt cậu có vẻ uể oải song ánh mắt luôn nhìn chàng thể hiện cậu rằng chú tâm đến lời chàng nói chứ chẳng phải kiểu nghe tai này lọt tai kia đâu!

Đột nhiên Hạc chợt nhìn thoáng qua Khoai, là một cái liếc mắt cực nhanh nhưng Khoai đã kịp nhìn được sắc mặt Hạc. Cậu không giận dữ, không chê trách, ngay cả một cái nhíu mày hay trừng mắt cũng không, sắc mặt cậu hờ hững xa cách nhưng ánh mắt có gì đó sắc bén lắm, như thể cậu không chỉ nhìn mặt mũi nó mà còn đang nhìn lòng dạ nó.

Khoai giật mình, nó chợt nhớ ra tôi tớ không được nhìn chằm chằm vào chủ nhân, tức thì nó cúi gằm mặt, mồ hôi tuôn ra khắp trán.

Dù đã vô số lần nó nghe tôi tớ trong phủ nói tính tình Hạc tốt đẹp nhường nào nhưng nó vẫn không thể kìm sự sợ hãi xuống. Phải, nó sợ, nó rất sợ vì đánh đổ mâm cơm mà bị phạt đòn roi thậm chí bị đuổi khỏi phủ.

Càng sợ bao nhiêu nó lại càng thấy cách Thiên nói chuyện với Hạc lạ bấy nhiêu. Quái nhỉ? Rõ ràng chàng đang nói chuyện với chủ nhân của mình mà sao giọng điệu bình thản đến thế? Cứ hệt như khi nói chuyện với nó vậy, chẳng lẽ chàng không sợ?

"Thì ra là vậy." - Giọng nói của Hạc vang lên, tuy âm lượng không to lắm nhưng lại khiến Khoai giật mình. - "Thôi mâm cơm đổ thì cũng đổ rồi ta không trách, về làm việc đi."

Khoai ngơ ra, đôi mắt non nớt nhìn sững vào Hạc, hẳn là nó không nghĩ đến cậu cho qua chuyện dễ dàng như thế.



Thấy thằng bé đứng đó như trời trồng Thiên hơi hắng giọng nhắc nó.

"Em mau cảm ơn cậu cả để còn về làm việc kìa."

Lúc này Khoai mới sực tỉnh, trong sự ngỡ ngàng và cả vui sướng Khoai reo lên.

"Con đội ơn cậu cả ạ!"

Rồi nó vái chào Hạc sau đó rời khỏi nhà chính, vừa đi vừa nhảy chân sáo trông khác hẳn bộ dạng ủ rũ như cọng bún thiu hồi nãy.

Trẻ con là vậy, chóng buồn mà cũng chóng vui chẳng như người lớn chuyện gì cũng đau đáu suy tính mãi chẳng yên lòng.

"Đi lấy cơm không phải việc gì nặng nhọc mà bên nhà bếp cũng nhiều việc từ mai cứ để tôi qua lấy thì hơn."

Chuyện lần này đã giải quyết êm xuôi nhưng chừng nào Hạc còn lệnh cho nhà bếp mang cơm đến đây thì chừng ấy Khoai vẫn bị gia nhân bên ấy bắt nạt, đã thế chi bằng chàng nhận việc ấy luôn dẫu sao đây cũng là phần việc của chàng.

"Ta đã lệnh cho nhà bếp rồi thì việc đưa cơm là của bên ấy, chờ khi nào Lúa về thì giao lại cho anh ta." - Hạc trả lời chàng, giọng điệu hờ hững nhưng cứng rắn, không để chàng kịp phản bác cậu nói thêm. - "Bên nhà bếp không hề thiếu người, gần một nửa số gia nhân cả ngày nhàn rỗi vô ích thêm một việc đưa cơm qua đây cũng không bận đến nỗi không làm nổi mà phải sai gia nhân khu khác. Chẳng qua là bắt nạt người khác mà thôi."

Cái chuyện ỷ mạnh hiếp yếu giữa tôi tớ với nhau trong cái phủ này nào phải chuyện gì hiếm, Hạc là chủ nhân trong phủ cho dù không muốn quan tâm cũng ít nhiều thấy cảnh bắt nạt đôi ba lần.

"Đây cũng chẳng phải chuyện mới xảy ra lần một lần hai." - Tiếng thở dài bị đè nén trong lồng ngực, giọng nói của Thiên nghe có chút buồn. - "Tôi biết rồi sẽ có lúc gia nhân khác lại bắt nạt thằng bé Khoai nhưng tôi giúp nó được lần nào thì hay lần ấy, dù sao nó vẫn còn là trẻ con mà."

Có dẹp cái thói ỷ mạnh hiếp yếu của gia nhân trong cái phủ này hay dung túng chúng làm vậy là chuyện của chủ nhân, một tôi tớ nhỏ bé như Thiên không được phép xen vào, lại nói khôn sống mống chết ai lo cho kẻ khác được mãi. Chỉ là thấy Khoai ủ rũ tủi thân chàng lại mủi lòng. Phải chẳng bởi trẻ nhỏ thường dễ khiến người khác thấy thương cảm hơn người lớn, hay cảnh thằng bé bị kẻ khác nạt nộ bỗng khiến chàng nghĩ đến cậu chủ của chàng?

"Một số gia nhân bên nhà bếp cố tình không hiểu lệnh của ta thì đương nhiên ta phải xử trí rõ ràng." - Hay nói thẳng ra là đám gia nhân bắt nạt người khác quen thói ấy Hạc sẽ đích thân trừng trị.

Tôi tớ trong cái phủ này đủ hạng người hỗn tạp đôi khi không hoà hợp cũng đúng thôi, hơn nữa người lo toan mọi chuyện của cái phủ này là bà cả luôn mắt nhắm mắt mở mặc chúng miễn sao đừng gây ra trò đảo lộn tôn ti, thì hỏi sao chặt được tận gốc cái thói ỷ mạnh hiếp yếu?

Xưa nay Hạc không hứng thú với chuyện xen vào việc của bà cả, chỉ cần đừng đụng đến gia nhân theo hầu cậu là được. Lần này cậu phá lệ giúp Khoai một phần bởi đúng theo lời Thiên nói, thằng bé còn nhỏ thôi thì giúp nó được đến đâu thì đến. Một phần cậu không muốn Thiên bận lòng với chuyện bên ấy, việc bên nhà phụ này đủ nhiều rồi chàng không cần phải bỏ công sức lo thêm chuyện người khác.

Đúng lúc này Trúc cùng thiếu nữ theo hầu nàng xuất hiện, Thiên cùng Hạc ăn ý lập thức dừng câu chuyện lại ở đây.

Trúc bước vào phòng thấy bàn gỗ trống không gương mặt nàng lộ ra sự ngạc nhiên và cả nghi hoặc.

"Mới giờ này mà đã dọn mâm bát rồi? Anh dùng bữa sớm thế?"

Hạc thản nhiên trả lời.

"Anh ăn sớm hơn thường ngày một chút, đã hẹn anh Tùng đi dạo rồi nếu để anh ấy chờ lâu thì không hay."

Trúc vẫn có vẻ nửa tin nửa ngờ, nàng nhìn Thiên toan hỏi chàng song Hạc đã đứng dậy đi đến vỗ vai nàng.

"Không còn sớm nữa, chúng ta ra cổng chờ là vừa." - Hạc mỉm cười. - "Anh đoán anh Tùng còn đến sớm hơn cả chúng ta đấy!"

Thời gian Tùng nán lại đây không quá lâu, lại nói giờ y đã là người làm quan chưa biết ngày tháng nào mới có thể gặp mặt trò chuyện như bây giờ, bởi vậy vài ngày này Hạc thường ra khỏi phủ hàn huyên với Tùng, vừa hay Trúc cũng than rằng quanh quẩn mãi trong phủ bí bách nên nàng cùng theo Hạc ra ngoài cho khuây khoả người ngợm.

Đây vốn là chuyện bình thường song chẳng biết vì sao khi nhìn thấy Tùng thái độ của nàng lại thay đổi, rụt rè hơn song cũng vui vẻ hơn hẳn.

"Quái lạ sao mình lại cảm thấy có gì đó không đúng?" - Thiên thầm nhủ.

Chàng mải đeo đuổi suy nghĩ riêng của bản thân mà chẳng nhận ra Trúc đã đi lên song song với Tùng, còn chàng vốn đi sau Hạc chừng ba bước nay đã đổi thành sóng vai đi cùng cậu.

Thiếu nữ theo hầu Trúc đi tuốt tận đằng sau, trố mắt nhìn tấm lưng của Thiên với Hạc thầm kêu lên.

"Ơ kìa thế quái nào anh Thiên lại đi ngang hàng với cậu cả thế kia? Cậu lại mắng chết bây giờ!"

Ngay lập tức con bé rảo bước toan tiến đến nhắc Thiên thì bỗng nó thấy Hạc quay sang nhìn chàng, chỉ là một cái nhìn thoáng qua ngắn ngủi như gió vờn qua gò má rồi vút đi ngay. Vậy thôi, chẳng có gì nữa.

Thiếu nữ theo hầu Trúc ngớ ra, bàn tay đang định với lên vỗ vai Thiên vội rụt lại.

"Trời đất ơi thế mà cậu cả không mắng anh Thiên kìa. Chắc là đang ở bên ngoài nên cậu mới không câu nệ lễ nghĩa đây mà." - Con bé xoa cằm, mày nhăn lại. - "Nhưng thế này thì cậu cả cũng dễ tính quá rồi, tôi tớ mà đi cạnh chủ nhân thì có khác gì ngang vai ngang vế với nhau đâu?"